Is er een verband met aandacht en geheugen/intelligentie?

Om antwoord te geven op deze vraag, moeten we eerst gaan kijken wat geheugen en intelligentie nou precies is.

Geheugen is het vermogen van een dier of mens om informatie te onthouden. Het geheugen bestaat uit drie belangrijke aspecten, namelijk opslag, vasthouden en terugzoeken. Leren is het proces waardoor er nieuwe informatie in het geheugen komt. Vergeten is het proces waardoor er informatie uit het geheugen verdwijnt. Door oefening kun je je geheugen verbeteren.

Intelligentie is een mentale eigenschap met veel verschillende functies. Voorbeelden van deze functies zijn: planning maken, redeneren en problemen oplossen. Ook bij dieren komt intelligentie voor, zoals bij chimpansees. Vermoedelijk zijn bij de chimpansees bepaalde functies hetzelfde als bij de mens. Intelligentie kan ook aangeboren zijn. Dit noemen we dan talent of begaafdheid. Aangenomen wordt dat intelligentie een eigenschap van de hersenen is. Dit staat nog niet vast. Onderzoekers zijn druk bezig om dit te achterhalen. Sommige onderzoekers beweren, dat intelligentie niet op een stukje van je hersenen zit, maar in heel je brein. Terwijl andere onderzoekers weer beweren, dat wanneer de prefrontale cortex is beschadigd, je intelligentie achteruit gaat.

Geheugen en aandacht hangen sterk samen. Als je ergens je aandacht aanschenkt, zul je dit je in je geheugen opnemen. Aandacht is noodzakelijk voor de herhaling. Dit betekent, hoe langer je aandacht schenkt aan iets, hoe groter de kans dat het zal worden onthouden. Aandacht en geheugen zijn basisvaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen functioneren op school, op het werk, thuis en in allerlei dagelijkse situaties.

Een onderzoek naar het verband tussen aandacht en intelligentie wees uit, dat meer intelligente individuen een grotere beschikbaarheid van aandachtsprocessen hadden, dan minder intelligente individuen. De prefrontale cortex speelde hierbij een belangrijke rol. Hersenen zijn een soort filters als het gaat om aandacht. Meer intelligente mensen kunnen sneller en beter worden in het opzetten van deze filters. Dit kunnen mensen met hoge intelligentie zelfs zo goed, dat relatief meer informatie wordt geselecteerd en verwerkt. Dit leidt tot meer activering van hersengebieden.

Uit een ander onderzoek is gebleken, dat mensen die kanker hebben of ooit hebben gehad, cognitieve problemen kunnen ervaren. Hierbij moet je denken aan aandachts- en geheugenproblemen. Het gaat hierbij niet alleen om een tumor in het centraal zenuwstelsel. Ook mensen die behandeld zijn voor kanker buiten het centraal zenuwstelsel kunnen problemen met ‘denkwerk’ ervaren. Onderzoekers hebben gevonden, dat dit komt door verstoring in de hersenen. Doordat én de aandacht én het geheugen achteruit gaat, is er dus een duidelijk verband tussen deze twee.